KNMI weerberichten voor de zeevaart

Wat is het KNMI

Het weer neemt vaak grillige vormen aan, onze bodem beweegt en het klimaat verandert voortdurend. Voor onze eigen veiligheid en welvaart -ook op het water- moeten wij tijdig weten welke risico’s en kansen dit oplevert en hoe we ons het beste kunnen voorbereiden. Het KNMI adviseert en waarschuwt ons om risico’s met een atmosferische of seismologische oorsprong zoveel als mogelijk terug te dringen.

Het KNMI is hét instituut met alle kennis rondom weer, klimaat en seismologie. Zij zijn al sinds 1864 een van de eerste instituten ter wereld met een officiële stormwaarschuwingsdienst. Werknemers werken er nog altijd geheel onafhankelijk, betrouwbaar en gericht op wat wij in Nederland nodig hebben. Nu nog steeds, wanneer er windkracht 6 of meer wordt verwacht, geeft het KNMI een windwaarschuwing. Ideaal voor iedereen die aan de kust woont of zich op het water bevindt.

Maritieme meteorologie

Bij het KNMI in de Bilt werken zogenaamde maritiem meteorologen. Deze meteorologen zijn gespecialiseerd in het maken van verwachtingen specifiek voor de scheepvaart. Deze berichten worden gedurende 24 uur per dag bewaakt in samenwerking met Rijkswaterstaat. Naast verwachtingen en waarschuwingen, bewaken de maritiem meteorologen ook de waterstand en de golfhoogtes langs de kust en het IJsselmeer. Denk hierbij aan onder andere wind- en stormwaarschuwingen. Zie een voorbeeldbericht beneden.

Marifoon weerberichtkanalen

Je hebt twee soorten berichten: marifoonberichten en scheepsweerberichten. Marifoonberichten gelden voor de Nederlandse kust en scheepsweerberichten zijn internationaal van aard. Beiden bevatten wind- of stormwaarschuwingen, weeroverzichten en weersverwachtingen. De marifoonberichten voor de Nederlandse kustwateren en de ruime binnenwateren worden uitgezonden op VHF-kanaal 23 en 83 op vaste tijden, zonder dat er een vooraankondiging komt op VHF-kanaal 16. Zie hier de actuele tijden dat deze berichten worden uitgezonden. Het weerbericht op deze kanalen omvat:

• de van kracht zijnde stormwaarschuwingen
• synopsis (overzicht van de huidige weersituatie)
• voorspelling voor de komende 12 uur
• verwachting voor de komende 24 uur

Marifoonverwachtingen bestrijken de kustwateren rond Nederland tot 30 nautische zeemijl uit de kust, plus de grotere binnenwateren. De onderverdeling van de gebieden is als volgt: Vlissingen, Zierikzee, Hoek van Holland, IJmuiden, Texel, Harlingen, Rottum, Delfzijl, IJsselmeer en Markermeer (zie kaart met verschillende Nederlandse marifoondistricten). De Marifoonverwachting wordt vier keer per dag uitgegeven en de verwachting bestrijkt een periode van 24 uur vanaf 00:00, 06:00, 12:00 en 18:00 UTC. Het bericht bevat wind waarschuwingen (≥6 Bft) en een verwachting van:

• Synoptische situatie: locatie en bewegingsrichting van de lage- en hogedrukgebieden en significante troggen en ruggen.
• Gemiddelde windkracht: wordt gegeven in Beaufort. Het gaat hier om de uurgemiddelde wind. Het toenemen/afnemen van de wind wordt gemeld in de verwachting als verwacht wordt dat de windverandering meer dan 1 Bft is.
• Gemiddelde windrichting: geeft aan waar de wind vandaan komt en is aangegeven in kompasstreken. Een verandering in de windrichting wordt aangegeven als verwacht wordt dat de windrichting 45 graden of meer verandert.
• Windstoten: wordt gemeld in de Marifoonverwachting als verwacht wordt dat de windstoten ≥ 10 knopen boven de uurgemiddelde wind uitkomen. Bijvoorbeeld als de gemiddelde wind 4-5 Bft (11-21 knopen) is, dan worden de windstoten gemeld in de Marifoon-verwachting als verwacht wordt dat ze ≥ 31 knopen zijn.
• Weer en zicht: voor de bovengenoemde districten.

Voor de tijdsaanduiding worden de termen ‘eerst’ of ‘spoedig’ gebruikt. Term ‘eerst’ voor een verandering in eerste vier uur van het tijdsblok. Term ‘later’ wordt gebruikt voor een verandering in de laatste 4 uur.

Veelgebruikte weertermen

Cyclonaal en veranderlijk: veranderlijke windrichting in respectievelijk een lage- en hogedrukgebied. Ruimend: draaiing van de windrichting met de klok mee. Krimpend: draaiing van de windrichting tegen de klok in. Weer: zoals regen, motregen, hagel, sneeuw, natte sneeuw, onweer, onderkoelde (mot)regen en ijsaanzetting. Bekijk de tabel beneden de omschrijving van de verschillende soorten zicht.

Wind- en stormwaarschuwingen

Het KNMI geeft wind- en stormwaarschuwingen voor de Nederlandse kust, de ruime binnenwateren en de noordzeedistricten. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van verschillende Beaufort (Bft) kleurcoderingen. Van weinig naar veel gevaar zijn de kleuren: groen, geel, oranje en rood. Het KNMI maakt onderscheid in de onderstaande weersomstandigheden.

Stormwaarschuwingen NAVTEX

NAVTEX verwachtingen worden gegeven in de Engelse taal en bevatten een verwachting voor het Nederlands Continentaal Plat (NCP). Dit wordt ook wel de noordzeedistricten genoemd. De NCP is verdeeld in de volgende vier districten: Theems, Humber, Duitse Bocht en de Doggersbank. Twee keer per dag wordt de NAVTEX uitgegeven om 02:00 en 14:00 lokale tijd. Het NAVTEX-bericht bevat de volgende informatie: windwaarschuwingen (vanaf 7 Bft), een verwachting van synoptische situatie, windrichting en windkracht, weer, zicht en significante golfhoogte.

Stormwaarschuwingen worden direct na ontvangst en éénmaal op de eerstvolgende vaste uitzendtijd uitgezonden. De andere veiligheidsberichten worden, indien nodig, direct na ontvangst en op de vaste uitzendtijden uitgezonden. De vaste uitzendtijden voor NAVTEX zijn: 02.30, 06.30, 10.30, 14.30, 18.30 en 22.30 uur UTC.

*) LT. Local Time – Lokale tijd.

Op aarde zijn tijdzones vastgelegd waarbinnen iedereen de zelfde tijd gebruikt genaamd lokale tijd (LT). In het radioverkeer gebruikt men UTC (universal time coordinated), dit is de tijd op de nul meridiaan die over Greenwich in Engeland loopt, vroegen genaamd GMT. UTC is sinds 1972 een standaardtijd, gebaseerd op een atoomklok en gecoördineerd met de rotatie van de aarde. Het internationale letterwoord UTC is een compromis tussen het Franse “TUC” en het Engelse “CUT”. UTC is zelf geen afkorting. In militaire kringen wordt UTC meestal “Zulu time” genoemd.

Meer informatie

Er is een diversiteit aan andere uitzendingen beschikbaar voor de marifoon op de FM, midden- en korte golf. Kies voor een goede kwaliteit marifoon om er zeker van te zijn dat je alles op de juiste manier ontvangt om zo een veilige vaart te garanderen. Lees hier alles over de aanschaf van een eigen marifoon. Daarnaast zijn er tal van andere websites en mobiele apps met weerinformatie, zoals Buienradar. Speciaal voor watersporters heeft de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij de app ‘KNRM helpt’ ontwikkeld om veilig het water op te gaan. Tot slot leest u in de folder KNMI Waarschuwingen (2015) in het kort waarom, waarvoor, hoe en wanneer het KNMI waarschuwt. Wilt u alles leren over de marifoon, de regels en het gebruik? Meld u beneden aan voor de online cursus marifonie!